Verandering goudmarkt in de afgelopen dertig jaar

De afgelopen drie decennia heeft de goudmarkt buitengewone veranderingen ondergaan. De structuur en dynamiek van vraag en aanbod verschilt enorm ten opzichte van dertig jaar geleden. De Gold Demands Trends is eind 1992 geïntroduceerd en is een inzichtelijke en betrouwbare bron van de meest uitgebreide gegevens en analyses die beschikbaar zijn op de wereldwijde goudmarkt. In dit blogartikel gaan we dieper in op de belangrijkste veranderingen van de goudmarkt in de afgelopen 30 jaar.

In de onderstaande afbeelding is de verschuiving van de vraag binnen de goudmarkt te zien. Hier valt af te lezen dat de goudmarkt een enorme verandering heeft meegemaakt in de afgelopen dertig jaar, zowel vanuit vraag- als aanbodperspectief. Begin jaren ’90 werd goud voornamelijk gekocht in de vorm van sieraden, hier kwam verandering in met de introductie van goud-ETF’s in 2003 en de financiële crisis van 2008. Vooral de financiële crisis ontketende wereldwijd een vlucht naar fysiek goud. Goud wordt namelijk gezien als een veilige haven zonder tegenpartijrisico, dat aandelen en obligaties wel kennen wanneer bedrijven of overheden onderuit kunnen gaan.

De verandering van de vraag binnen de goudmarkt sinds 1992*

Bron: World Gold Council

De markt voor beleggingsgoud was in de jaren ’90 nog relatief klein. Beleggingen als aandelen en vastgoed leverde veel rendement terwijl de goudprijs in een dalende trend zat. Voor beleggers was dit weinig reden om te investeren in gouden munten of baren. Dit veranderde door een aantal belangrijke gebeurtenissen. Zo werd in 1999 goud in de gehele eurozone vrijgesteld van btw, waardoor het aantrekkelijker werd om goud te kopen.

In de onderstaande afbeelding is te zien dat de goudmarkt explodeerde na de financiële crisis. Zoals eerder benoemd wordt goud gezien als een veilige haven zonder tegenpartijrisico. Vermogende particulieren begonnen zich na de financiële crisis van 2008 zorgen te maken over de stabiliteit van het financiële systeem en zochten hun toevlucht in fysiek goud. Deze vraag zakte in de jaren na de Europese schuldencrisis wat terug, maar kreeg weer een impuls door de coronapandemie en de huidige onzekerheden binnen het financiële systeem. In 2022 werd zelfs 20% van alle goudbaren en munten in Europa verkocht.

Toenemende vraag naar munten en baren sinds de financiële crisis

Bron: World Gold Council

Ook de geografische spreiding van de vraag naar goud is de afgelopen dertig jaar veranderd. In 1992 waren China en India samen goed voor ongeveer 20% van de wereldwijde vraag naar goud. Tegenwoordig zorgen deze twee landen voor bijna 50%(!) van de wereldwijde vraag naar goud. Redenen hiervoor zijn de snelle bevolkingsgroei en toenemende welvaart binnen deze landen. Daarnaast wordt edelmetaal in de cultuur van beide landen gezien als een vorm van spaargeld, door de economische groei van de afgelopen decennia hield men meer geld over wat resulteerde in een toenemende vraag naar fysiek goud.

In een groot deel van de vorige eeuw was het voor particulieren in China niet mogelijk om goud te kopen. Deze restricties werden pas in de jaren ’90 opgeheven en in 2002 werd in China de Shanghai Gold Exchange (SGE) opgericht wat ervoor zorgde dat goud makkelijker te verhandelen werd. De vraag naar gouden sieraden, munten en baren is sinds de oprichting van de SGE vervijfvoudigd en sinds 2013 is het land zelfs de grootste afzetmarkt voor fysiek goud ter wereld.

China en India alleen maar belangrijker geworden voor de goudmarkt

Bron: World Gold Council

Nog een belangrijke trendverschuiving zagen we bij de centrale banken. Voorheen verkochten de centrale banken voornamelijk goud, dit veranderde na de financiële crisis. De verkopende partijen waren vooral Westerse centrale banken met relatief grote goudvoorraden, de kopers waren vooral opkomende economieën met weinig goudreserves.

Centrale banken kopen weer goud

Bron: World Gold Council

Ook de goudmijnproductie is in de afgelopen dertig jaar erg veranderd. Er wordt meer goud uit de grond gehaald maar komt ook steeds meer uit verschillende landen. Voorheen kwam het meeste goud uit Zuid-Afrika en Noord-Amerika, maar door de bouw van nieuwe mijnen is de productie ook in andere landen toegenomen. Vooral in Azië en Zuid-Amerika komt nu veel meer goud uit de grond ten opzichte van 30 jaar geleden. Deze geografische spreiding zorgt voor meer stabiliteit in het aanbod van fysiek goud.

Goudmijn productie meer divers ten opzichte van 30 jaar geleden

Bron: World Gold Council

Zoals eerder benoemd was de markt voor beleggingsgoud in de jaren ’90 relatief klein. Goud zat in een dalende trend, waardoor het voor beleggers niet interessant was om in goud te beleggen. Dit veranderde rond het jaar 2000. Als we kijken naar het rendement van goud in de afgelopen dertig jaar, was de gemiddelde stijging per jaar alsnog bijna 6%. Dit is minder dan aandelen, maar meer dan het gemiddelde rendement op obligaties. De afgelopen 50 jaar is de goudprijs zelfs gestegen met gemiddeld 8% per jaar. Dat bevestigt dat het edelmetaal op lange termijn haar koopkracht weet te behouden.

Rendement van goud de afgelopen dertig jaar

Bron: World Gold Council